Warunkowe umorzenie postępowania karnego

Kodeks Karny wobec osób które popełniły przestępstwo przewiduje różnego rodzaju środki probacyjne. Probacyjne tzn. takie, których podstawowym założeniem jest poddanie sprawcy próbie. Sprawca przestępstwa obdarzany jest szansą na uniknięcie inkarceracji. Najdalej idącą formą środka probacyjnego jest odstąpienie nie tylko od wymiaru kary, ale nawet wydania wyroku skazującego. Tak preferencyjne dla sprawcy rozwiązanie przewidziane jest w art. 66 k.k. i nosi nazwę warunkowego umorzenia postępowania. Instytucja ta daje szansę sprawcy na poprawę w warunkach wolnościowych, bez wykonywania kary w całości lub części albo uniknięcie kary w przypadku pozytywnego przebiegu próby. Paragraf pierwszy rzeczonego przepisu przewiduje, że: Sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. W przytoczonym fragmencie brakuje odpowiedzi na pytanie zasadnicze – wobec sprawców jakich przestępstw instytucja może być zastosowana? Aby ją poznać sięgnąć należy do § 2. W swoim pierwotnym brzmieniu zawężał on możliwość aplikacji środka do sprawców przestępstw zagrożonych karą nieprzekraczającą 3 lat pozbawienia wolności. § 3 dopuszczał co prawda jego zastosowanie, gdy przestępstwo zagrożone było karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, jednak statuował dodatkowe warunki – pojednanie się z pokrzywdzonym i naprawienie szkody. Nowelizacją Kodeksu Karnego z dnia 1 lipca 2015 r. ustawodawca, świadom wskazanych na wstępie problemów, zdecydował się na nowelizację art. 66 i dopuścił szersze jego stosowanie. W pierwszej kolejności zlikwidował wymóg uprzedniej niekaralności. Obecnie wystarczy, że sprawca nie był w chwili czynu karany za przestępstwo umyślne. Ponadto uchylony został § 3, a aktualne brzmienie § 2 pozwala warunkowo umorzyć postępowanie wobec sprawcy każdego przestępstwa, którego górna granica ustawowego zagrożenia nie jest wyższa niż 5 lat pozbawienia wolności. Oznacza to, że umorzone może zostać postępowanie m.in. o czyny z art. 155 k.k. (nieumyślne spowodowanie śmierci), art. 210 § 1 k.k. (znęcanie się) czy też 278 § 1 k.k. (kradzież). W przypadku kradzieży jednak, jeżeli zabrane mienie przekroczy wartość 200 tys. zł, górna granica ustawowego zagrożenia podniesie się, a wyrok skazujący stanie się nieuchronny.