Pracodawcy i właściciele firm, z różnych branż, często spotykają się z niemiłą sytuacją kiedy ich pracownik kopiuje bazy danych przedsiębiorstwa, które następnie wykorzystuje w konkurencyjnej firmie, którą stworzył. Jest to nic innego jak kradzież bazy danych, która jest karalna. Kilka aktów prawnych regulujących tą kwestię. Po pierwsze to ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Za czyn nieuczciwej konkurencji akt ten uznaje m.in. przekazanie, ujawnienie lub wykorzystanie cudzych informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa albo ich nabycie od osoby nieuprawnionej, o ile zagraża lub narusza interes przedsiębiorcy. Przepis ten stosuje się także do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy. Pracownik dopuszcza się czynu nieuczciwej konkurencji jeśli jest w związku z działalnością gospodarczą, jeśli jest on sprzeczny z prawem lub dobrymi obyczajami oraz gdy działanie to zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta.
Czyny nieuczciwej konkurencji to tzw. delikty w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego, a zatem jest to kolejny akt regulujący kradzież bazy danych. Odpowiedzialność wynikająca z naruszenia reguł właściwych dla uczciwej konkurencji oparta jest albo na zasadzie winy, albo też na zasadzie ryzyka. W zakresie unormowanym w ustawie jej przepisy stanowią lex specialis w stosunku do art. 415 i n. Kodeksu Cywilnego. Jeżeli natomiast brak możliwości zastosowania przepisów ustawy (np. gdy czyn sprawcy naruszające interesy przedsiębiorcy nastąpi poza obrotem gospodarczym bądź gdy chodzi o roszczenia konsumentów), wówczas podstawę wystąpienia z roszczeniami będą stanowiły właśnie przepisy Kodeksu Cywilnego.
Poszkodowanemu pracodawcy przeciwko byłemu pracownikowi, który skopiował chronioną bazę danych, przysługują określone środki ochrony, może on żądać:
1) zaniechania niedozwolonych działań;
2) usunięcia skutków niedozwolonych działań;
3) złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie;
4) naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych;
5) wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych;
6) zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony.
Za kradzież bazy danych czyli po prostu zrobienie kopii bazy danych, poza odpowiedzialnością cywilną, grożą również sankcje karne – „kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi w stosunku do przedsiębiorcy, ujawnia innej osobie lub wykorzystuje we własnej działalności gospodarczej informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa, jeżeli wyrządza to poważną szkodę przedsiębiorcy, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
Odpowiedzialność na podstawie tego przepisu powstaje wówczas, gdy sprawca działał bezprawnie. Nie dotyczy ona zatem osób które w dobrej wierze nabyły informację stanowiącą tajemnicę przedsiębiorstwa (art. 11 ust. 3). Osoba, która nabyła tego rodzaju informacje w złej wierze i wykorzystuje je, odpowiada na podstawie art. 23 ust. 1 w zw. z art. 11 ust. 1 i 3 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. O wykorzystywaniu informacji mówimy wtedy gdy osoba, która nieuczciwie weszła w jej posiadanie, stosuje ją we własnej działalności gospodarczej. Zatem zakres odpowiedzialności karnej za czyn polegający na wykorzystaniu informacji stanowiącej tajemnicę przedsiębiorstwa jest węższy aniżeli zakres odpowiedzialności cywilnej za popełnienie odpowiedniego czynu nieuczciwej konkurencji, ponieważ zgodnie z art. 23 wykorzystanie tej informacji musi mieć gospodarczy charakter.
Dlatego też aby pociągnąć kogoś do odpowiedzialności, należy udowodnić mu kradzież (czyli wykonanie kopii) bazy danych. Ponadto –„przez tajemnicę przedsiębiorstwa rozumie się nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności”.
Zwrócić należy również szczególną uwagę, iż zgodnie z art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji „ochroną dotyczącą tajemnicy przedsiębiorstwa objęte są nieujawnione do informacji publicznej informacje techniczne, technologiczne, handlowe lub organizacyjne przedsiębiorstwa, co do których przedsiębiorca powziął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności”. Jeśli baza była dostępna dla ogółu pracowników, a zatem nie była odpowiednio zabezpieczona, sprawa będzie dla pracodawcy trudna do wygrania. Efektywną ochronę prawną tajemnicy warunkuje: wyodrębnienie określonej wiadomości jako poufnej informacji, doniosłość poufnej informacji dla majątkowych interesów przedsiębiorcy, podjęcie niezbędnych działań w celu zachowania poufności, oraz oczywiście brak okoliczności uwalniających od obowiązku dochowania tajemnicy. I tu przytoczę orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 r., sygn. akt I CKN 159/2000 który wskazał, że „przepis art. 11 ust. 1 i 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji wyklucza objęcie tajemnicą informacji, które osoba zainteresowana może uzyskać w zwykłej i dozwolonej drodze”.
Jeśli jesteś zatem poszkodowanym przedsiębiorcom opisanym powyżej działaniem swojego byłego pracownika, pamiętaj że prawo daje Ci odpowiednie narzędzia i środki aby temu przeciwdziałać i go ukarać.
Wróć do listy wpisów