Trudno w to uwierzyć, ale w Polsce nadal nie ma przepisów które regulowałyby kwestie uprawnień do wykonywania zabiegów z zastosowanie toksyny botulinowej i wypełniaczy na bazie kwasu hialuronowego, czyli zabiegów z zakresu medycyny estetycznej.
Procesów sądowych dot. szkód powstałych na skutek nieprawidłowo wykonanych zabiegów medycyny estetycznej stale przybywa.
Jako praktyk i specjalista z zakresu prawa medycyny estetycznej każdego miesiąca odpowiadam na kilkadziesiąt zgłoszeń dot. poważnych naruszeń procedur w zakresie usług świadczonych w tej dziedzinie. O ile nie ma wątpliwości, iż w celu dochodzenia roszczeń z tytułu niewłaściwie wykonanej usługi z zakresu medycyny estetycznej, zastosowanie znajdują przepisy Kodeksu Cywilnego tj. m. in. art. 471 KC oraz 415 KC, o czym szerzej napiszę w kolejnym artykule, to już zdecydowanie więcej wątpliwości budzi to, kto może wykonywać określone zabiegi i co grozi za ich świadczenie mimo braku uprawnień.
Zgodnie z zasadą co nie jest prawem zabronione jest dozwolone, w Polsce inwazyjne zabiegi, które przerywają ciągłość tkanki znacznie głębiej niż tylko na poziomie naskórka wykonują prócz lekarzy na szeroką skalę kosmetyczki, kosmetolodzy oraz osoby z medycznym wykształceniem. Wypełniają usta kwasem hialuronowych, wykonują zabiegi z użyciem toksyny botulinowej, mimo iż preparat ten dostępny jest wyłącznie na receptę. Może być zatem podawany tylko pacjentom nie zaś klientom, w konsekwencji zabiegi z jego zastosowaniem są zarezerwowane dla podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych.
W jednym z procesów dot. powiększania ust z zastosowanie kwasu hialuronowego toczącym się przez Sądem Rejonowym w Toruniu pod sygn. akt: I C 600/15, zasądzając od pozwanego salonu kosmetycznego zadośćuczynienie Sąd wskazał, że zabieg powiększenia objętości ust poprzez wstrzykniecie kwasu hialuronowego do warg ust jest zabiegiem inwazyjnych, gdyż polega na przerwaniu ciągłości tkanek, co jest niepodważalnym kryterium odróżnienia zabiegów inwazyjnych (chirurgicznych) od nieinwazyjnych zabiegów (kosmetycznych). Przedmiotowy zabieg w ocenie Sądu był w istocie i w swoim przebiegu zabiegiem medycznym. Sąd zaznaczył przy tym, iż w salonie prowadzonym przez pozwanego nie powinny być wykonywane tego typu zabiegi, gdyż nie prowadzi ona działalności lekarskiej. Sąd w konsekwencji powyższych ustaleń zasądził od pozwanego salonu zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną poszkodowanej klientce.
Projekt ustawy o wyrobach medycznych wdrażający rozporządzenie (UE) 2017/745 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2017 r. w sprawie wyrobów medycznych, również nie rozstrzygnął tego kto będzie mógł w Polsce podawać pacjentom wyroby medyczne wykorzystywane w medycynie estetycznej, czyli między innymi wypełniacze na bazie kwasu hialuronowego.
Naczelna Rada Lekarska już w 2016 roku zwróciła się z oficjalnym apelem do ministra zdrowia o podjęcie prac legislacyjnych dot. medycyny estetycznej. Zgodnie z ich stanowiskiem „Medycynę estetyczną stanowią świadczenia zdrowotne, wiążące się z ingerencją w tkanki ludzkie, udzielane przez lekarzy i lekarzy dentystów, służące przywracaniu lub poprawie fizycznego i psychicznego samopoczucia oraz społecznego funkcjonowania pacjenta, poprzez zmianę jego wyglądu”.
NRL wskazała, iż „w dobie rosnącej popularności tej dziedziny, zabiegi estetyczne powinni wykonywać wyłącznie praktycy posiadający odpowiednią wiedzę, umiejętności i doświadczenie w wykonywaniu danego zabiegu i postuluje ustalenie wyłączności na wykonywanie zabiegów medycyny estetycznej przez lekarzy i lekarzy dentystów. Uporządkowanie systemu ochrony zdrowia w tym zakresie powinno się przyczynić do podniesienia standardów wykonywania zabiegów oraz ochrony zdrowia i życia pacjentów, a także w istotny sposób ograniczyłaby konieczność leczenia skutków niewłaściwego wykonania zabiegów medycyny estetycznej przez osoby niekompetentne, w nieodpowiednich warunkach lub przy wykorzystaniu nieodpowiednich narzędzi” Nadto NRL wskazała, że „uznanie zabiegów medycyny estetycznej za działalność, która może być wykonywana tylko przez osoby posiadające prawo wykonywania zawodu lekarza i lekarza dentysty zapewni pacjentom możliwość korzystania z bezpiecznych i opartych na aktualnej wiedzy medycznej świadczeń medycyny estetycznej, wykonywanych w miejscach spełniających odpowiednie warunki i podlegających kontroli właściwych instytucji. Ponadto – ze względu na koszty leczenia powikłań, które w przypadku ich finansowania ze środków publicznych, mogą się stać coraz większym obciążeniem dla systemu ochrony zdrowia – uporządkowania kwestii medycyny estetycznej w Polsce wymaga również szeroko pojęty interes społeczny”.
Dnia 15 kwietnia 2021r Naczelna Rada Lekarska przedstawiła stanowisko dotyczące kompetencji niezbędnych do wykonywania elementów procedur wchodzących w skład zabiegów medycyny estetycznej. I tak: „Toksyna botulinowa – jest to produkt leczniczy, objęty urzędowym Wykazem Produktów Leczniczych. Może być wydany jedynie z przepisu lekarza. Praktyka jego stosowania wyklucza, aby zlecenie lekarza na jego zastosowanie nie poprzedzało badanie pacjenta i ustalenie przez lekarza wskazań do jego zastosowania. Dodatkowo należy zwrócić uwagę, iż z Charakterystyk Produktów Leczniczych z zawartością toksyny botulinowej wynika, iż ma ona zastosowanie u „pacjentów” (nie klientów). Pacjentem zaś, jak wynika z Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta jest osoba zwracająca się o udzielenie świadczeń zdrowotnych lub korzystającą ze świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych lub osobę wykonującą zawód medyczny”
Jeśli zaś chodzi o kwas hialuronowy, NRL wskazała, że: „Kwas hialuronowy – preparat ten jest wyrobem medycznym. Zabiegi z użyciem wypełniaczy na bazie kwasu hialuronowego należące do jednych z bezpieczniejszych procedur w medycynie estetycznej, jednak nie są pozbawione ryzyka wystąpienia powikłań nawet takich jak niedrożność naczynia i związana z tym martwica, ślepota czy ostatnio opisywany w literaturze udar”
NRL zwróciła uwagę na bardzo poważany problem zdarzeń niepożądanych. Nie zawsze hialuronidaza będzie wystarczająca, często konieczne jest podanie antybiotyków, leków sterydowych (zewnętrznie i ogólnie), cytostatyków, leków rozrzedzających krew. Iniekcje hialuronidazy mogą spowodować ostre reakcje alergiczne z wstrząsem anafilaktycznym włącznie. Leki wchodzące do zestawu przeciwwstrząsowego mogą być wydane wyłącznie podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą, co reguluje ustawa o prawie farmaceutycznym.
Wróć do listy wpisów